Ondanks het strenge taalbeleid heeft Vlaanderen zowat de grootste etnische prestatiekloof van heel Europa in het onderwijs’
De stad Gent geeft middelbare scholen tips om de thuistaal van anderstalige leerlingen te integreren in de klas. Een goede zaak, vindt professor Noel Clycq (UAntwerpen), expert op het vlak van onderwijs en diversiteit.
De N-VA noemt de ingreep ‘misdadig’ voor de toekomst van de leerlingen. Heeft de partij een punt?
“Wat me vooral opvalt, is dat wordt gedaan alsof we tot nu toe te soft zijn geweest voor vreemde thuistalen op school. Dat klopt niet. De meeste scholen zijn net streng en vinden dat vreemde talen buiten de schoolmuren moeten worden gehouden. Dat staat meestal in hun reglement en dat dwingen ze ook af op de speelplaats en in de klas. In ons onderzoek vertelde een leerkracht bijvoorbeeld dat hij een geldboete van 20 cent gaf aan leerlingen als ze hun thuistaal spreken.”
Moeten we dan softer worden?
“Ondanks het strenge taalbeleid van de voorbije decennia zien we dat Vlaanderen zowat de grootste etnische prestatiekloof van heel Europa heeft in het onderwijs. Nog strenger worden, zal dus niet helpen.”
Waarom is de thuistaal belangrijk op school?
“Als je naar de laatste PISA-gegevens kijkt, dan zie je dat jongeren met een migratieachtergrond een hogere motivatie hebben om het goed te doen op school dan jongeren zonder migratieachtergrond. Een trend die we al meer dan 20 jaar zien, hoewel dat voor sommigen nog steeds als een verrassing klinkt. Vaak schrijven we schoolachterstand van kinderen met een migratieachtergrond toe aan de vreemde thuistaal en een gebrek aan motivatie. Maar dat klopt dus niet. De ambitie is net heel hoog.”
“Op het vlak van de thuistaal zien we echter dat de oude recepten niet volstaan om de kloof te dichten. Recent onderzoek van de KU Leuven wijst erop dat een meer inclusieve aanpak tegenover andere talen een positief effect zou hebben op de prestaties van jongeren met een migratieachtergrond en hun verbondenheid met de school.”
Hoe ver moet die inclusiviteit gaan?
“Heel weinig ouders of leerlingen willen dat er volledige vakken in de eigen taal worden gegeven. Een gedicht of een recept in de thuistaal voorstellen en in het Nederlands toelichten (suggesties die de stad Gent geeft aan leerkrachten, ADB)is geen gigantische inbreuk op de positie van het Nederlands in het onderwijs. Het zorgt er gewoon voor dat leerlingen zich beter thuis voelen op school. Uiteindelijk hebben we er destijds ook zelf voor gestreden om onderwijs in onze eigen taal te krijgen, en niet in het Frans.”
Is het gevaar niet dat we het algemene niveau omlaag trekken?
“Daar zijn weinig indicaties voor. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het geen negatieve impact hoeft te hebben op de Nederlandstalige leerlingen. Terwijl inclusiviteit, op allerlei vlakken, positief is voor alle leerlingen, met of zonder migratieachtergrond.”
Gent richt zich op het secundair onderwijs, waar de leerlingen normaal gezien al vele jaren Nederlands hebben gekregen. Is het niet vreemd dat we daar op die leeftijd nog mee bezig zijn?
“Het toont vooral aan dat we al heel lang geen oplossing hebben gevonden voor die prestatiekloof. We hebben altijd gezegd dat vreemde talen niet thuishoren op school, maar we zien dat die strategie niet heeft gewerkt. Als je zo’n belangrijk element van iemands persoonlijkheid uitsluit in plaats van een plaats geeft, dan blijft het thema op de agenda staan.”