Eind 2021 waren er in België 63.160 langdurig zieken deeltijds aan het werk. Dat blijkt uit de recentste cijfers van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering( RIZIV). Dat is een stijging met bijna 46 procent tegenover 2017.
De voorbije vijf jaar steeg echter ook het aantal langdurig zieken zelf, met bijna 20 procent. Dat betekent dat het aandeel langdurig zieken dat aan de slag gaat, sneller toeneemt dan het aandeel langdurig zieken over de hele bevolking. De progressieve terugkeer naar werk lijkt te werken. Een derde keert zo uiteindelijk volledig terug naar de arbeidsmarkt.
Daarnaast viel 57,5 procent na het deeltijds werken weer terug op volledige arbeidsongeschiktheid. Druk vanuit het bedrijf om sneller voltijds te komen werken zou daarbij kunnen meespelen en spanning zetten op een langzaam herstel. Er zijn mensen die graag weer aan de slag willen gaan en die hun weg terug vinden. Eenmaal mensen weer begonnen zijn, komt er veel druk op hen komt om weer voltijds te beginnen.
Inzet op re-integratie
VDAB heeft gespecialiseerde RIZIV-bemiddelaars die expliciet kennis hebben van de concrete context en regelgeving van re-integratie zoals progressieve werkhervatting. Op de ministerraad van 03 02 2023 werd goedgekeurd dat VDAB de komende 2 jaar 49 extra voltijdsequivalenten (vte’s) kan aanwerven voor de dienstverlening aan mensen met gezondheidsproblemen. Dat is specifiek voor die re-integratietrajecten, een samenwerking met federaal minister Vandenbroucke. Het doel is om te komen tot 10.000 tot 12.000 re-integratietrajecten per jaar.
Bijkomend kunnen de arbeidsongeschikt erkende burgers in aanmerking komen voor bijzonder tewerkstellende ondersteunende maatregelen, zoals financiële tegemoetkomingen voor de werkgever om het rendementsverlies te compenseren of terugbetaling van arbeidsgereedschappen die nodig zouden zijn. Voor wie re-integreert na ziekte en te kampen heeft met langdurige of blijvende problemen van re-integratie, is er de Vlaamse Ondersteuningspremie aan werkgevers ter compensatie van de kosten. (Vanaf 1 juli 2023 : individueel maatwerk.)
De bedoeling van het re-integratietraject is het bevorderen van de re-integratie of wedertewerkstelling van de werknemer die zijn overeengekomen werk tijdelijk of definitief niet kan uitoefenen.
Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers
Wanneer het gaat om iemand die tijdelijk zijn overeengekomen werk niet kan uitoefenen, moet worden gezocht naar aangepast of ander werk in afwachting van het opnieuw uitoefenen van het overeengekomen werk. Het is bv. mogelijk dat een werknemer na een zwaar ongeval of na een kankerbehandeling tijd nodig heeft om volledig te herstellen of vaak moe is en dus nog geen voltijdse tewerkstelling of lange verplaatsingen aankan. In dat geval is een progressieve werkhervatting een nuttig instrument om het de werknemer mogelijk te maken het werk te hervatten op het ritme van zijn herstel, en kan het werk tijdelijk worden aangepast of kan tijdelijk ander werk worden gezocht. Deze aanpassing kan geleidelijk worden afgebouwd totdat de werknemer zijn overgekomen werk opnieuw volledig uitoefent. Progressieve werkhervatting is meestal mogelijk met behoud van (een deel van) de uitkering voor arbeidsongeschiktheid die vanuit de ziekteverzekering worden uitgekeerd, mits men hiervoor de toelating krijgt van de adviserend arts van het ziekenfonds.
Bij werknemers die definitief ongeschikt zijn voor het overeengekomen werk, hetzij op grond van een attest van de behandelende arts, hetzij op grond van een beslissing van de preventieadviseur-arbeidsarts, heeft een tijdelijke oplossing weinig zin: de medische inschatting is immers dat deze werknemer zijn overeengekomen werk nooit meer zal uitoefenen. In dat geval zal er moeten worden gezocht naar een definitieve oplossing via aangepast of ander werk. Denken we bv. maar aan een bouwvakker die een been is kwijtgeraakt bij een verkeersongeval of om een handelsvertegenwoordiger die als gevolg van diabetes/gezichtsproblemen niet langer achter het stuur mag zitten.