Volgens het rapport van de Mandatendatabank, 23 september 2025, is de samenstelling van mandaten binnen gemeenten, OCMW’s, districten en provincies in Vlaanderen onderhevig aan duidelijke beweging.
Belangrijkste cijfers
Er waren in totaal 7.719 mandaten geregistreerd binnen de lokale besturen.
Sinds de gemeenteraadsverkiezingen (in 2024) namen 538 verkozen kandidaten hun mandaat niet op — iets minder dan na de vorige verkiezingen (561).
Van de mensen die mandaten opnamen, eindigden er tot de rapportagedatum ook diverse mandaten voortijdig: voor gemeenteraadsleden bijvoorbeeld werd in sommige leeftijdscategorieën melding gemaakt van afhalingen of vervangingen.
Bij het mandaat van burgemeester werd aangegeven dat 3 burgemeesters tot dan toe hun mandaat beëindigd hadden.
Wat betekent dit voor lokale besturen en HR/personeelsbeleid?
De hoge aantallen niet-opgenomen mandaten én beëindigde mandaten tonen dat instroom en continuïteit van mandatarissen een aandachtspunt zijn. Voor HR en bestuur betekent dat: goede opvolging en opvolgingsplanning is essentieel.
Voor de interne werking van besturen betekent dit ook dat wisselingen in mandaatposities de stabiliteit en besluitvorming kunnen beïnvloeden. HR-managers in lokale besturen moeten rekening houden met de impact van bestuurswissels op personeel, bevoegdheden en interne processen.
Transparantie is belangrijk: doordat gegevens via de Mandatendatabank openbaar zijn, worden besturen én burgers zich bewuster van de dynamiek in mandaten. Dit creëert kans voor besturen om hun mandaten-organisatie en opvolging te versterken.
Voor de strategische personeelsplanning binnen besturen is het dus niet enkel over “medewerkers” maar ook “mandatarissen” – wie zit er, wie vervangt wie, welke bevoegdheden wisselen – relevant.
Aandachtspunten voor de nabije toekomst
Lokale besturen moeten nagaan in welke mate de opvolging van mandatarissen geregeld en verzekerd is. Is er een generieke opvolgingslijst/plan voor schepenen, raadsleden, etc?
HR-en bestuurlijke staven kunnen het registratiesysteem van mandaten intern koppelen aan de personeels- en organisatieplanning: wissels in mandaat kunnen immers impact hebben op personele bevoegdheden, samenwerking met diensten, beslissingslijnen.
De Mandatendatabank geeft een momentopname weer; er kunnen na de rapportdatum nog aanpassingen plaatsvinden. Besturen dienen dus proactief te blijven monitoren.
·
Conclusie: Het rapport van september 2025 bevestigt dat lokale mandaten in Vlaanderen levendig zijn: instroom, uit-, en opvolging zijn dynamisch. Voor HR- en beleidsverantwoordelijken binnen lokale besturen is het dan ook zinvol deze gegevens te gebruiken als stuurmiddel voor opvolging, stabiliteit en transparantie van mandatarissen.
Bron: Vlaamse Publicaties