Door: Eigen berichtgeving + De Tijd 22-8-2019
De startnota De Wever (NV-A) legt de fusies van de gemeenten weer op tafel. Hoewel het effect van de integratie gemeente - OCMW nog moet worden in kaart gebracht, wil men dus een stap verder. Toch is er bij de gemeenten zelf weinig enthousiasme hierover.
Burgemeester Reekmans van Glabbeek schreef een opiniestuk voor De Tijd waarin hij aangeeft dat gemeenten verplichten om te fusioneren een barslecht idee is. "De Dorpsstraat is tegen, de lichtende voorbeelden Nederland en Denemarken hebben er slechte ervaringen mee, en kleine gemeenten zijn doorgaans financieel gezonder dan grote."
Vlaams formateur Bart De Wever (N-VA) stelt een systeem van belonen en sanctioneren voor om gemeenten ertoe aan te zetten te fusioneren.
Voorstanders van fusies halen de mosterd voornamelijk in Nederland en Denemarken, terwijl hun fusies het overheidsbeslag niet hebben teruggedrongen. De Nederlandse regering wilde met de fusies 1 miljard euro per jaar besparen. Een studie uit 2014 van het onderzoekinstituut COELO toont echter dat gemeentelijk fusioneren om financiële redenen zinloos is. De gemeentelijke voorzieningen voor de inwoners blijken er bovendien niet beter van te worden. In de periode van het onderzoek (2001 tot 2012) zijn 197 gemeenten heringedeeld en omgevormd tot 75 nieuwe gemeenten. De gemiddelde gemeente in Nederland telt nu 40.000 inwoners en de voorziene besparing van 1 miljard euro werden gigantische meerkosten voor de begroting in de plaats.
De gemeentelijke uitgaven in gefuseerde en heringedeelde gemeenten blijken niet meer of minder te stijgen dan in niet gefuseerde gemeenten. Op lange termijn worden de werkingskosten van gefuseerde gemeenten zelfs groter. Voor de fusie gaven deze gemeenten al meer geld uit om aanpassingen te doen. Vlak na de fusie zakten de uitgaven weer naar een normaal niveau, maar na een paar jaar waren ze al 10 tot 20 procent hoger dan voor de fusie.
De bestuurs- en slagkracht van een gemeente hebben volgens Reekmans niets te maken met haar grootte. Belangrijker zijn de visie, inzet, zuinigheid, daadkracht en bestuurskwaliteit van de lokale bestuurders. Wat de Wetstraat de burgers wil doen geloven, klopt niet. De partijen moeten investeren in het aantrekken en opleiden van degelijke lokale politici. Daar wringt het schoentje. Verkiezing na verkiezing wordt het politieke personeelsprobleem in kleine gemeenten groter.
Bij grotere gemeenten zijn er meer ambtenaren per duizend inwoners en liggen de personeelskosten bijgevolg hoger. Veel gemeenten proberen die te verminderen. Fusies zullen de personeelsformaties doen uitbreiden, door de vele vastbenoemde ambtenaren.
43 Vlaamse gemeenten in het vizier