Door: Bron: Regeringsakkoord, VVSG 28-11-2025
Premier Bart De Wever lichtte gisteren in het federale parlement de plannen van de federale regering toe. De meerjarenbegroting focust op saneren, hervormen en stimuleren. De VVSG is tevreden dat de federale regering een begrotingsakkoord sloot en dat ze geen rechtstreekse besparingen oplegt aan lokale besturen. Tegelijk analyseren we welke federale maatregelen op termijn wél invloed kunnen hebben op het lokale beleid.
De federale doelstelling is ambitieus: tegen 2029 moet de aangroei van de staatsschuld met 32 miljard euro worden verlaagd. Dat gebeurt via drie grote sporen:
Hervormen en besparen in de sociale zekerheid
Dit omvat onder meer strengere ziektecontrole, hervorming van uitkeringen, aanpassingen binnen de gezondheidszorg en rationalisering binnen diverse sociale stelsels.
Aanpassingen in belastingen en accijnzen
Belastingverschuivingen en wijzigingen in de personenbelasting kunnen indirect invloed hebben op lokale inkomsten (zoals de aanvullende personenbelasting). Ook hogere accijnzen op energie en consumptie kunnen doorwerken op lokale infrastructuur- en werkingskosten.
Maatregelen om meer mensen aan het werk te krijgen
De regering wil de werkzaamheidsgraad verhogen via activering, aangepaste uitkeringsregimes, versterkte controles, hervorming van werkloosheidsuitkeringen en stimulansen voor jobs in knelpuntberoepen.
Hoewel er geen rechtstreekse federale besparingen op het lokale niveau komen, kunnen verschillende hervormingen in de praktijk wel een impact hebben op de werking en dienstverlening van gemeenten en OCMW’s. Onder meer op de volgende domeinen:
Federale hervormingen in politie-, justitie- en veiligheidsbeleid vragen nauwere samenwerking tussen federale en lokale diensten. Meer nadruk op handhaving, administratieve opvolging en digitale uitwisseling van informatie kan extra taken bij lokale besturen leggen, zoals GAS-handhaving, lokale politieadministratie en ondersteuning van justitiehuizen.
Maatregelen rond asiel, regularisatie en verblijfscontrole zullen het aantal dossiers bij Burgerzaken en OCMW’sverhogen. Gemeenten zullen sneller moeten schakelen in opvang, maatschappelijke dienstverlening en identiteitsbeheer.
Strengere federale controles kunnen ertoe leiden dat bepaalde mensen sneller doorstromen naar het OCMW voor financiële of sociale ondersteuning. Dit verhoogt de druk op maatschappelijk werkers, sociale diensten en budgetbeheer.
Aanpassingen in accijnzen en energiebelasting zorgen voor hogere energiekosten voor de lokale infrastructuur (zwembaden, sporthallen, scholen, bibliotheken, administratieve gebouwen). Dat vraagt herziening van investeringsplannen en mogelijk energiebesparende renovaties.
Federale maatregelen om arbeid te stimuleren (bv. wijzigingen aan RSZ, doelgroepkortingen, activeringsmaatregelen) beïnvloeden het personeelsbeleid van gemeenten en OCMW’s. Ook wijzigingen rond langdurige ziekte, re-integratie en werkloosheid hebben effect op HR-processen binnen lokale besturen.
Daarnaast kunnen hervormingen rond loonindexering — zoals een gedeeltelijke indexsprong of afwijkende indexering voor hogere lonen — de lokale loonmassa beïnvloeden.
De VVSG bekijkt de komende weken welke structurele gevolgen de federale plannen hebben voor het lokale bestuursniveau. We brengen onder andere in kaart:
hoeveel de gedeeltelijke indexsprong de loonuitgaven verlaagt, en hoe groot het verschil is per personeelscategorie
wat de federale pensioenmaatregelen betekenen voor lokale werkgevers, vooral in het licht van stijgende responsabiliseringsbijdragen en de verhouding actieve personeelsleden versus gepensioneerden
welke gevolgen een mogelijk uitstel van de personenbelasting heeft voor de lokale financiën, inclusief de aanvullende personenbelasting die voor veel gemeenten een belangrijke inkomstenbron is
Bron: VVSG, 27 oktober, Wat betekent de federale begroting voor lokale besturen?