Arbeidsdeal: definitief akkoord

Door: Bron: VRT-Nieuws 19-6-2022

Categorieën
:
Overheid - kandidaat, Overheid - werkgever ,

De federale regering heeft na negen maanden en drie onderhandelingsrondes een definitief akkoord over de zogenoemde arbeidsdeal, met daarin onder meer de vierdaagse werkweek, een betere bescherming voor platformwerkers en het recht om na de werkuren offline te zijn.

De  arbeidsdeal moet meer mensen aan het werk krijgen en werkgevers en werknemers meer flexibiliteit geven.

Bedoeling is concreet om tegen 2030 een werkzaamheidsgraad van 80 procent te bekomen. Vandaag is dat nog maar 71 procent. "We willen zo groepen activeren voor wie het tot dusver niet zo interessant is om aan het werk te gaan", liet premier Alexander De Croo (Open VLD) begin dit jaar optekenen.

Binnen de meerderheid werd de laatste weken vooral gekeken naar bevoegd minister Pierre-Yves Dermagne (PS) om de deal definitief af te kloppen. Er werd gevreesd dat er nog aan het akkoord zou worden gemangeld. Op het kabinet-Dermagne luidde steevast dat ze de adviezen die binnenkwamen niet zomaar naast zich neer zouden leggen, maar dat er niet zou worden geraakt aan de politieke evenwichten. 

De grote lijnen houden inderdaad stand. Een overzicht van wat de arbeidsdeal voor jou betekent.

 

1. Werk en privéleven beter combineren

 

Werkweek van 4 dagen

De maatregelen moeten zorgen voor een betere balans tussen werk en privé. Zo wordt een werkweek van vier dagen mogelijk. Nu, als je had gehoopt dat je een dag minder zou moeten werken voor hetzelfde loon, moeten we je teleurstellen. Werknemers zullen er wel voor kunnen kiezen om vier langere dagen te werken, zodat ze op de vijfde dag vrij kunnen zijn. Een "meer gebalde werkweek" dus. 

Wisselend weekregime

Daarnaast zullen werknemers ook kunnen kiezen voor een wisselend weekregime: de ene week wat meer werken, om de andere week wat meer vrij te hebben. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn voor gescheiden koppels met kinderen die in een systeem van co-ouderschap zitten.

Voor beide bovenstaande regelingen ligt het initiatief altijd bij de werknemer en moet er een schriftelijke aanvraag gebeuren bij de werkgever. Als die laatste weigert, moet die dat ook voldoende motiveren. Een werknemer kan om de 6 maanden beslissen om de regeling al dan niet te hernieuwen, en kan altijd vroeger stoppen.

Overwerk wordt in beide gevallen ook verboden. “Aangezien een beter evenwicht tussen werk en privéleven het doel van deze maatregelen is, zou het absurd zijn om dat mogelijk te maken”, klinkt het.

Recht om offline te zijn

Daarnaast garandeert de regering ook het "recht om offline te zijn" (lees: om na je uren met rust gelaten te worden door je baas). Minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter (Groen) voerde die maatregel al in voor alle federale ambtenaren, maar die regeling wordt dus uitgebreid. Werkgevers zullen niet meer mogen verwachten van werknemers dat ze berichten of mails lezen of beantwoorden buiten de werkuren. De regel geldt voor bedrijven vanaf 20 werknemers.

 

Tijdig zicht op dienstroosters

En ook naar de dienstroosters is gekeken. Wie werkt met onregelmatige dienstroosters - denk aan kassiers en kassiersters of seizoensarbeiders in de landbouw - moet volgens de wet vandaag 5 werkdagen op voorhand op de hoogte worden gebracht van zijn werkschema. De federale regering wil dat werknemers sneller zicht kunnen krijgen op hun roosters. De bekendmakingstermijn is daarvoor opgetrokken naar 7 werkdagen.

Al zijn er ook uitzonderingen, verduidelijkt het kabinet-Dermagne. “De reeds bestaande sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten die een minimumtermijn van minder dan 3 werkdagen bepalen, blijven van kracht uiterlijk tot en met 31 december 2022, met uitzondering van een gelimiteerd aantal CAO's. De arbeidsreglementen moeten uiterlijk op 31 december 2022 in overeenstemming worden gebracht met de nieuwe bepalingen.”

 

2. Meer opleidingen, makkelijker van job veranderen

 

Meer opleidingskansen

Meer investeren in opleidingen voor werknemers is een andere belangrijke pijler van het plan van de regering. Zo heeft elke werknemer vanaf dit jaar recht op minstens 3 opleidingsdagen per jaar, in 2023 moeten dat er 4 per jaar zijn, in 2024 wordt dat nog opgetrokken tot 5 per jaar. Er wordt geteld in uren in plaats van dagen. Daarnaast moet ook elk bedrijf met minstens 20 werknemers een individueel opleidingsplan opstellen voor haar werknemers.

Opzegtermijnen

Veranderen van job wordt bovendien makkelijker. Zo past de regering de regeling rond de opzegtermijnen aan. Zo mogen mensen na een ontslag overstappen naar een andere werkgever tijdens hun opzegtermijn. Daarvoor is een compensatieregeling uitgewerkt tussen de nieuwe en de oude werkgever. Bij oudere werknemers kan ook het laatste derde van de opzegtermijn, via de werkgeversbijdragen, worden omgezet in opleiding of outplacement.

3. Wat met e-commerce en de platformeconomie?

 

Betere afspraken voor maaltijdkoeriers

Hét belangrijkste knelpunt was de regeling voor de platformeconomie. Dat is de sector van bedrijven als Deliveroo of Uber. De federale regering wilde de werkomstandigheden van het personeel in die sector verbeteren, maar er was lange tijd discussie over hun statuut.

Met een voorstel van de Europese Commissie daarover in de hand hebben de topministers 8 criteria vastgelegd op basis waarvan bepaald kan worden wie als zelfstandige en wie als werknemer beschouwd mag worden. Bij betwistingen kan de rechter zich daarop baseren. Hun sociale bescherming zou dan ook bepaald worden door dat statuut. Ook krijgen alle zogenoemde platformwerkers een verzekering bij een arbeidsongeval.

"De platformeconomie is voor veel werknemers een nieuwe realiteit en het is essentieel ze een passend sociaal statuut krijgen. Sommigen werken als zelfstandige, en kunnen voor verschillende platforms werken, hebben volledige vrijheid in de manier waarop ze werken of hoe ze hun inkomen bepalen. Anderen zijn duidelijk werknemers van een platform. In dat geval moet het platform zijn rol als werkgever vervullen, met alle verplichtingen die daaruit voortvloeien.”

E-commerce en nachtwerk

De regels om te werken tussen 20 uur 's avonds en middernacht worden iets soepeler. Als 1 vakbond akkoord gaat om dan te werken, mag het (lees: een enkele vakbond kan ook geen veto meer geven), mits de nodige premies of extra loon. Die regeling bestond ook al een tijdje bij de regering-Michel: het was een experiment van toenmalig minister van Werk Kris Peeters (CD&V). 

Ook komen er proefprojecten in het komende anderhalf jaar: daarbij zou een werknemer kunnen werken tussen 8 uur en middernacht in de e-commercesector zonder toestemming van de vakbond, maar wel met betrokkenheid van de vakbond bij het opzetten en de evaluatie van de projecten.

 

4. Knelpuntberoepen en diversiteit

 

Diversiteit opvolgen

Om zoveel mogelijk beschikbare arbeidskrachten aan het werk te kunnen laten gaan, wil de regering ook nagaan hoe het gesteld is met diversiteit en discriminatie op de werkvloer. De federale overheidsdienst Werkgelegenheid zal de gegevens over diversiteit nauwer opvolgen per sector. Als er opvallende verschillen zijn tussen de cijfers binnen een sector en die binnen een specifiek bedrijf, zal het bedrijf een actieplan moeten voorleggen om daar iets aan te doen.

Knelpuntberoepen aanpakken

Per sector moeten de sociale partners om de twee jaar concreet aanwijzen waar de knelpuntberoepen zitten, wat de oorzaken zijn van de tekorten en wat de mogelijke maatregelen zijn om dat aan te pakken. Ook zullen de verschillende overheden van ons land nauwer samenwerken om die maatregelen te kunnen invoeren.

 

Bron: VRT-nieuws - 17 juni 2022