Het 'recht op deconnectie' van de ambtenaar

De federale regering lanceerde in december het 'recht op deconnectie'.  De beslissing werd ook gevolgd door een omzendbrief van federaal minister Petra De Sutter. 

Ondertussen komt ook op Vlaams niveau een debat los en laat minister  Hilde Crevits haar stem horen. Het toont aan dat flexibilisering van de arbeid alvast een breder debat vraagt. 

Bron: Bron: Federale Overheidsdiensten werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg.

Het ‘recht op deconnectie’ wordt vanaf 1 februari 2022 verankerd in het federaal personeelsstatuut voor alle federale ambtenaren, zowel statutairen, stagiairs, mandaathouders als contractuelen. De principes hiervoor werden vastgelegd in het koninklijk besluit (KB) van 2 december 2021, dat het koninklijk besluit van 2 oktober 1937 wijzigt en werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van maandag 3 januari 2022. Het KB en de begeleidende omzendbrief treden in werking op 1 februari 2022.

Deze nieuwe bepaling rond deconnectie, die toegelicht werd in de omzendbrief nr. 702 van de Minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter van 20 december 2021, kwam tot stand uit de overtuiging dat een stijgend gebruik van digitale arbeidsmiddelen buiten de werkuren door personeelsleden een grote bron van stress kan zijn.

In de strijd tegen overmatige werkstress en burn-out, en binnen het kader van de nieuwe vormen van arbeidsorganisatie die flexibeler werk mogelijk maken, heeft een goed personeelsbeleid nood om duidelijke afspraken te maken over het gebruik van digitale arbeidsmiddelen en de mogelijkheid tot digitale deconnectie. Fysiek en mentaal het werk achter zich kunnen laten tijdens de pauzes en buiten de werkuren is gelinkt aan positieve welzijnsuitkomsten, zoals een betere focus, een betere recuperatie en een hoger en duurzamer energieniveau.

Aanpassingen in het KB

In paragraaf 1 van artikel 7bis van het KB wordt duidelijk de garantie inzake de minimale interventie in de vrije tijd opgenomen met respect voor de arbeidstijd en de arbeidsduurgrenzen, het telewerk, de rustperiodes en een evenwicht tussen werk- en privéleven.

Concreet worden volgende toevoegingen gedaan:

• Je kan enkel worden gecontacteerd buiten de normale arbeidstijd als het gaat om uitzonderlijke en onvoorziene aangelegenheden waarbij actie vereist is die niet kan wachten tot de volgende arbeidsperiode of als je wordt aangeduid voor een wachtdienst.
• Je mag geen nadelen ondervinden als je buiten je normale arbeidstijd je telefoon niet opneemt of werkgerelateerde berichten niet leest.
• Om het respect voor de rusttijden, jaarlijkse vakantie en andere verloven en het vrijwaren van de balans tussen werk en privéleven te verzekeren, organiseert de leidend ambtenaar minstens éénmaal per jaar een overleg over deconnectie van het werk en het gebruik van digitale communicatiemiddelen in het bevoegde overlegcomité. Het advies van de preventieadviseur kan worden gevraagd.

Meer info

• in het KB op de website van het Belgisch Staatsblad: Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 2 oktober 1937 houdende het statuut van het Rijkspersoneel betreffende het deconnectierecht;
• in de omzendbrief nr. 702 van 20 december 2021, toegankelijk via de website van de Federale Overheidsdienst Beleid en Ondersteuning: Omzendbrief nr. 702 van 20 december 2021;
• in deze nieuwsberichten over het onderwerp:
  • VRT Nieuws: Bazen mogen federale ambtenaren niet meer opbellen na de werkuren,
  • Idewe: Praten als eerste stap naar een werkbaar deconnectiebeleid,
  • op de website van Minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter: Minister De Sutter gaat ambtenaren beter laten ‘deconnecteren’ na de uren.

Enkele aspecten van  ‘deconnectie’ na de arbeidsuren:

(1) Wordt er verwacht om telefonisch bereikbaar te zijn na de arbeidsuren voor de werkgever en voor de klant? Of via andere digitale kanalen zoals whatsapp, messenger, chat,...?

(2) Is het personeelslid oproepbaar en in welke mate moet hij rekening houden met oproepbaarheid? Is er binnen een team een regeling overeengekomen met betrekking tot de billijke verdeling van de oproepbaarheidsdiensten tussen de teamleden onderling (bijv. toerbeurt)?

(3) Wordt er werk verricht na de arbeidsuren?
(4) Worden er mails verstuurd na de arbeidsuren?
(5) Wordt er een antwoord verwacht per mail na de werkuren?

(6) Wordt er buiten de arbeidsuren meer nagedacht of gepiekerd over het werk?

(7) Zijn er slaapklachten door piekeren over het werk?

(8) Ondervindt het personeelslid voldoende steun op de werkvloer, van leidinggevende(n) en/of van collega’s?

Geen veralgemening van de regel